Psikoterapide Bütünleştirici bir Katkı Olarak İlm’u Nefs
“İlm” İslam düşüncesinde, tüm bilimsel faaliyetler için kullanılan bir kavramdır. Nefs ise, psikolojideki Yunanca “psüke” kavramının, Arapça karşılığı olup, insan “ruh”u anlamına gelir. Bu bağlamda İlm’u nefs İslam düşüncesinin ruh bilimi yani psikolojisidir. Çağdaş psikoterapi modelleri, önemli katkılarının yanında belirli açmaz ve sınırlılıklar içerir. Bu psikoterapi sürecinde kendini “direnç” ya da “tedaviyi erken bırakma” olarak gösterir. Bu sınırlılıkları aşmak için, danışanlarda değişimi engelleyen durumları doğru tespit etmek ve bu ihtiyaca uygun yeni açıklama modelleri ve müdahalelerin arayışına girmek psikoterapistin danışanına karşı sorumluluğudur. Bu bağlamda, Ilm’u Nefs model ve müdahaleleri, kronik OKB hastalarının tedavi dirençleri üzerine tecrübe, gözlem, okuma, düşünme, danışanlardan geri bildirim alma ve yeniden yorumlamaların sonucu olarak İslam düşüncesinin klasik psikoloji bilgisinin kavram ve modellerinden ilham alınarak oluşturulmuş, 4T (Tahayyül, Tasavvur, Taakul, Tasdik – Bilişsel Model), 3K (Kuvve-i Şeheviye, Kuvve-i Gadabiye, Kuvve-i Akliye – Dürtü Modeli), 3N (Nefs-i Emmare, Nefs-i Levvame, Nefs-i Mutmainne – Bilinç Modeli) isimleri ile BDT merkezli bütüncül psikoterapi sürecine eklemlenmiştir.
Bu çalışma grubunda, modern psikoterapi modellerinin sınırlılıkları, psikoterapide tıkanmanın nedenleri tartışılacak; İslam düşüncesi bilim geleneğinde psikolojinin yeri, bugüne yansımalarına dair bilgi verilecek ve İlm’u nefs geleneğinin, insanın psikolojik-ruhsal yapısı ve işleyişine dair temel paradigması tanıtılacaktır. Bu temel bilgilerden sonra 4T, 3K, 3N modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi verilerek ilgili modellerin psikoterapideki kullanımı vaka örnekleri ile açıklanacaktır.
